Otyłość sarkopeniczna u osób starszych

Otyłość sarkopeniczna to schorzenie, które pojawia się u osób starszych i polega na podwyższeniu zawartości tkanki tłuszczowej i zmniejszeniu masy mięśniowej. Wraz z wiekiem otyłość postępuje, pogarszając kondycję fizyczną seniorów, co negatywnie wpływa na jakość ich życia. Poznaj przyczyny i skutki otyłości sarkopenicznej oraz sposoby leczenia. 

Przyczyny otyłości sarkopenicznej

Powody otyłości u osób starszych mogą być różne. Niektóre z nich związane są ze zmianami, które zachodzą w organizmie wraz z wiekiem, inne to niezdrowe nawyki. Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny otyłości u seniorów.

Zmiany w organizmie spowodowane starzeniem

Kiedy człowiek się starzeje, w jego ciele zmieniają się proporcje tkanki mięśniowej i tłuszczowej. Około 40. roku życia rozpoczyna się postępujący proces utraty masy mięśniowej oraz siły, a w wieku od 60 do 75 lat rośnie masa tłuszczowa. U seniorów tkanka tłuszczowa zaczyna gromadzić się blisko narządów wewnętrznych i wnika do mięśni. Jeśli jednak ktoś utrzymuje względnie stałą masę ciała, to zmiany w składzie ciała mogą być przez długi okres niewidoczne.

Unikanie aktywności fizycznej

Jeżeli senior unika aktywności ruchowej, zmniejsza się jego masa mięśniowa. W ten sposób rośnie ryzyko odkładania niezużytej energii pod postacią tkanki tłuszczowej. Tutaj mamy do czynienia z błędnym kołem – osoby z nadwagą będą stronić wysiłku od fizycznego, a to może powodować zmniejszenie siły i atrofię – zanik mięśni. Gdy człowiek ma mniej siły, to niechętnie wykonuje jakąkolwiek aktywność fizyczną, a to rozwija otyłość. 

Zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej

Im większa tkanka tłuszczowa w organizmie, tym więcej wydziela cytokin – są to substancje, które powodują reakcje zapalne. Te mogą przyspieszać zmiany w składzie ciała, charakterystyczne dla okresu starzenia oraz przyczyniać się do powstawania stanów zapalnych. 

Insulinoodporność

Wtórny efekt insulinoodporności to podwyższone stężenie insuliny, które przyczynia się do przyspieszenia rozpadu tkanek mięśni szkieletowych. Zanikanie mięśni szkieletowych zwiększa insulinoodporność – sprzyja to rozwijaniu się otyłości. 

Zmiany hormonalne

Większa tkanka tłuszczowa oznacza więcej pojawiających się w krwioobiegu wolnych kwasów tłuszczowych, co zatrzymuje wytwarzanie hormonu wzrostu i testosteronu. Mniejsza ilość tych hormonów oznacza mniejszą siłę mięśni.

Nieprawidłowe odżywianie

Im człowiek starszy, tym mniejsze zapotrzebowanie jego organizmu na kalorie. Seniorzy nie zawsze mają na ten temat wiedzę lub  o tym zapominają. Niełatwo jest im zmienić negatywne, stosowane od lat nawyki żywieniowe. Spożywanie wysokokalorycznych posiłków, które znacznie przekraczają ich zapotrzebowanie, sprawia, że rozwija się u nich nadwaga i otyłość. W niektórych przypadkach osoby starsze, szczególnie kobiety, zmniejszają ilość białka w diecie – wówczas dojść może do szybkiej utraty masy mięśniowej. 

Skutki otyłości sarkopenicznej

Warto wiedzieć, jaki wpływ na zdrowie i jakość życia u osób starszych ma otyłość sarkopeniczna, jeżeli interesuje Cię praca dla opiekunek w Niemczech. 

Poniżej wymienione zostały skutki tego schorzenia:

• ograniczone są funkcje motoryczne – chorzy unikają wówczas codziennych aktywności, a co gorsza zmniejsza się ich sprawność i samodzielność;
• podwyższa się niebezpieczeństwo upadków i złamań, co ogranicza mobilność starszej osoby;
• chory wolniej chodzi, może mieć kłopoty z wchodzeniem po schodach;
• zmniejsza się wydolność płuc u seniora;
• otyłość powoduje zespół metaboliczny – cukrzycę, nadciśnienie, udar;
• rośnie ryzyko pojawienia się chorób sercowo-naczyniowych. 

Leczenie otyłości sarkopenicznej

Najważniejsze cele leczenia to zmniejszenia masy ciała oraz zwiększenie siły mięśni. Dzięki temu, poprawia się kondycja fizyczna seniora, co pozwala mu lepiej funkcjonować na co dzień. Leczenie polega przede wszystkim na zmianie nawyków żywieniowych oraz poprawie sprawności fizycznej. 

Dieta seniorów powinna być bogata w świeże owoce i warzywa. Należy ograniczyć słodycze, tłuszcze nasycone, wysokokaloryczne i ciężkostrawne posiłki, a także żywność wysoko przetworzoną. Produkty powinny zawierać wapń i witaminę D. Zdarza się, że pacjentom z otyłością sarkopeniczną podaje się środki farmakologiczne. Ze względu na to, że seniorzy często przyjmują jeszcze inne leki, dobrze by byli monitorowani przez lekarza. 

Jeśli chodzi o ćwiczenia to przede wszystkim należy zachęcać chorego do każdej aktywności, która przyczynia się do wydatkowania energii. Dobrym sposobem na aktywność fizyczną dla seniora są spacery czy prosta gimnastyka. Natomiast efektywną metodą na wzmocnienie siły mięśni będą ćwiczenia tzw. oporowe. Treningi, dopasowane do możliwości seniora pomogą w poprawie jego kondycji fizycznej.

Otyłość sarkopeniczna pojawia się u osób starszych coraz częściej, jednak odpowiednie jej rozpoznanie i leczenie pomoże odzyskać seniorowi dobre samopoczucie.